ഇന്ത്യയിലെ കുടിവെള്ളം ആര്‍ത്തിയോടെ ഊറ്റിയെടുക്കുന്നത് ആരാണ്? നമ്മുടെ ശുദ്ധജലം എങ്ങോട്ട് പോകുന്നു

ദില്ലി: മെട്രോ നഗരങ്ങളിലെ രൂക്ഷമായ ശുദ്ധജല ദൗര്‍ലഭ്യത്തിന് വൈകിയെത്തിയ മണ്‍സൂണ്‍ ഒരു പരിധി വരെയെങ്കിലും ആശ്വാസമാകുമെന്നാണ് ഇപ്പോഴത്തെ പ്രതീക്ഷ. മുന്‍സിപ്പല്‍ ബോഡികളുടെ ഭാഗത്തു നിന്നുണ്ടായ വീഴ്ച മൂലം മുംബൈയിലാണ് ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ കുടിവെള്ള പ്രശ്‌നം നേരിടുന്നത്. എന്നാല്‍ രാജ്യത്തെ കുടിവെള്ളത്തിന്റെ 8 ശതമാനം നല്‍കുന്ന മഴവെള്ളം പോലും സാഹചര്യം മെച്ചപ്പെടുത്തില്ലെന്നതാണ് യാഥാര്‍ത്ഥ്യം.

ജലസംരക്ഷണത്തിനും മഴവെള്ള സംഭരണത്തിനും പരമ്പരാഗതവും മറ്റ് ജലാശയങ്ങളുടെയും നവീകരണം, ജലത്തിന്റെ പുനരുപയോഗം, ഘടനകളുടെ റീചാര്‍ജ്, ജലപാത വികസനം, തീവ്രമായ വനവല്‍ക്കരണം എന്നിവയ്ക്കായി ജല്‍ ശക്തി മന്ത്രി ഗജേന്ദ്ര സിംഗ് ശേഖവത്ത് തിങ്കളാഴ്ച ജല്‍ ശക്തി അഭിയാന്‍ പദ്ധതി അവതരിപ്പിച്ചിട്ടുണ്ട്. വിവിധ ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കായി ഭൂഗര്‍ഭജലം അമിതമായി ചൂഷണം ചെയ്യപ്പെടുന്ന 256 ജില്ലകളിലെ 1,592 സ്‌ട്രെസ്ഡ് ബ്ലോക്കുകള്‍ ഈ കാമ്പയിനില്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളുന്നു. ഇന്ത്യയിലെ പ്രധാന കുടിവെള്ള സ്രോതസ്സാണ് ഭൂഗര്‍ഭജലം.

ആളോഹരി ജലലഭ്യത

ഇന്ത്യക്കാര്‍ പൊതുവെ വളരെയധികം ജലം ഉപയോഗിക്കുന്ന ആളുകളാണ്. 1951 ല്‍ ആളോഹരി ജലലഭ്യത 5,177 ഘനമീറ്ററായിരുന്നു. 2011 ലെ സെന്‍സസ് കണക്കനുസരിച്ച് ഇത് 1,545 ക്യുബിക് മീറ്ററായി കുറഞ്ഞു - 60 വര്‍ഷത്തിനിടെയുണ്ടായത് 70 ശതമാനം ഇടിവ്. 1,700 ക്യുബിക് മീറ്ററില്‍ താഴെയുള്ള പ്രതിശീര്‍ഷ വാര്‍ഷിക ജലലഭ്യതയെ ജല സമ്മര്‍ദ്ദമുള്ള അവസ്ഥയായി നിര്‍വചിക്കുന്നു. ജലക്ഷാമം നേരിടുന്ന അവസ്ഥയിലേക്കാണ് ഇന്ത്യ നീങ്ങുന്നതെന്ന് സര്‍ക്കാരിന്റെ തന്നെ വിലയിരുത്തല്‍. ക്ഷാമം എന്നാല്‍ 1,000 ഘനമീറ്ററില്‍ താഴെയുള്ള ലഭ്യത എന്നാണ് അര്‍ത്ഥമാക്കുന്നത്. 2001 ലെ ശരാശരി വാര്‍ഷിക പ്രതിശീര്‍ഷ ജല ലഭ്യത 1,820 ക്യുബിക് മീറ്ററായിരുന്നു, ഇത് 2025 ഓടെ 1,341 ക്യുബിക് മീറ്ററായും 2050 ഓടെ 1,140 ക്യുബിക് മീറ്ററായും കുറയുമെന്ന് സര്‍ക്കാര്‍ കണക്കാക്കുന്നു.

പാഴാകുന്ന മഴവെള്ളം

കേന്ദ്ര ജല കമ്മീഷന്റെ കണക്കനുസരിച്ച് ഇന്ത്യയുടെ വാര്‍ഷിക ജല ആവശ്യം 3,000 ബില്യണ്‍ ക്യുബിക് മീറ്ററാണ്, അതേസമയം പ്രതിവര്‍ഷം ശരാശരി 4,000 ബില്യണ്‍ ക്യുബിക് മീറ്റര്‍ മഴ നമുക്ക് ലഭിക്കുന്നുണ്ട്. 1.3 ബില്യണ്‍ ജനങ്ങളുള്ള രാജ്യം ആകാശത്ത് നിന്ന് ലഭിക്കുന്ന മൂന്നിലൊന്ന് വെള്ളം ഉപയോഗിക്കുന്നതില്‍ പരാജയപ്പെടുന്നതാണ് യഥാര്‍ത്ഥ പ്രശ്‌നം. നാഷണല്‍ കമ്മീഷന്‍ ഓണ്‍ ഇന്റഗ്രേറ്റഡ് വാട്ടര്‍ റിസോഴ്സ് ഡെവലപ്മെന്റ് (എന്‍സിഡബ്ല്യുആര്‍ഡി) റിപ്പോര്‍ട്ട് പ്രകാരം ഉപയോഗ യോഗ്യമായ ജലം പ്രതിവര്‍ഷം 1,123 ബില്യണ്‍ ക്യുബിക് മീറ്ററാണ്, ഇതില്‍ 690 ബില്യണ്‍ ക്യുബിക് മീറ്റര്‍ ഉപരിതല ജലവും 433 ബില്യണ്‍ ക്യുബിക് മീറ്റര്‍ ഭൂഗര്‍ഭജലവും അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു. ബാക്കിയുള്ളവ നഷ്ടപ്പെട്ടു.

ഭൂഗര്‍ഭജലം

രാജ്യത്തെ പ്രധാന കുടിവെള്ള സ്രോതസ്സാണ് ഭൂഗര്‍ഭജലം. ജലസേചനത്തില്‍ നിന്ന് വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്ന വെള്ളത്തിന്റെ 80 ശതമാനം വരെ ഭൂഗര്‍ഭജലം പരമാവധി ഉപയോഗപ്പെടുത്തുന്നു. മഴ, നദികള്‍, കുളങ്ങള്‍, മറ്റ് ജലസംഭരണികള്‍ എന്നിവയില്‍ നിന്നും ജലസേചനത്തിന് ജലം ലഭിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും ലോകബാങ്ക് റിപ്പോര്‍ട്ട് അനുസരിച്ച് രാജ്യത്തെ ജലസേചനത്തിന്റെ 60 ശതമാനവും ഭൂഗര്‍ഭജലമാണ്.
ഭൂഗര്‍ഭജലത്തിന്റെ 12 ശതമാനം ഉപയോഗിക്കുന്ന മിക്ക കര്‍ഷകരും വ്യവസായങ്ങളും - ഭൂഗര്‍ഭജലം വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നത് അവരുടെ ജല ആവശ്യങ്ങള്‍ നിറവേറ്റുന്നതിനുള്ള ഏറ്റവും എളുപ്പമാര്‍ഗ്ഗമാണ്. ഇത് ഇന്ത്യയെ ഭൂഗര്‍ഭജലത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ എക്‌സ്ട്രാക്റ്ററായി മാറ്റി. രണ്ടാമത്തെയും മൂന്നാമത്തെയും ഏറ്റവും വലിയ എക്‌സ്ട്രാക്റ്ററുകളായ ചൈനയെയും യുഎസിനെയും അപേക്ഷിച്ച് കൂടുതല്‍ വെള്ളം ഇന്ത്യ എടുക്കുന്നു.

ഭൂഗര്‍ഭ ജലത്തിന്റെ അളവ്

വിരോധാഭാസമെന്നു പറയട്ടെ, ഇന്ത്യയില്‍ വേര്‍തിരിച്ചെടുത്ത ഭൂഗര്‍ഭജലത്തിന്റെ എട്ട് ശതമാനം മാത്രമാണ് കുടിവെള്ളത്തിനായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. മറ്റ് സ്രോതസ്സുകള്‍ക്ക് കുടിവെള്ള ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കായി ശുദ്ധീകരിക്കേണ്ടി വരുമ്പോള്‍ ഭൂഗര്‍ഭജലം കൂടുതലും കുടിവെള്ളത്തിന്റെ ഗുണനിലവാരത്തിലുള്ളതാണ്. രാജ്യത്ത് ഏകദേശം 40 ശതമാനം - ജലസേചനത്തിനായി ഉപയോഗിക്കുന്ന വെള്ളത്തിന്റെ 60 ശതമാനവും നഷ്ടപ്പെടുന്നു. ഭൂഗര്‍ഭജല പട്ടികയില്‍ നിന്ന് വേര്‍തിരിച്ചെടുത്ത കുടിവെള്ളമാണ് അതില്‍ ഭൂരിഭാഗവും. 2015-16 ലെ സാമ്പത്തിക സര്‍വേ പ്രകാരം നിലവിലെ ഭൂഗര്‍ഭജല ഉപയോഗം ഇന്ത്യയില്‍ പ്രതിവര്‍ഷം 0.3 മീറ്റര്‍ എന്ന നിരക്കില്‍ ജലനിരപ്പ് കുറയാന്‍ കാരണമായി. 2002 നും 2008 നും ഇടയില്‍ ഇന്ത്യ 109 ക്യുബിക് കിലോമീറ്ററിലധികം ഭൂഗര്‍ഭജലം ഉപയോഗിച്ചു - ഇത് രാജ്യത്തെ ഏറ്റവും വലിയ ഉപരിതല ജലസംഭരണിയായ അപ്പര്‍ വൈംഗംഗയുടെ ശേഷിയുടെ ഇരട്ടിയാണ്. മറ്റ് സ്രോതസ്സുകളില്‍ നിന്നുള്ള ജലത്തിന്റെ വിഹിതം ഉയര്‍ത്തുകയും കുടിവെള്ളം ലാഭിക്കുകയും ചെയ്താല്‍ നിലവിലുള്ളതും വരാനിരിക്കുന്നതുമായ ഗുരുതരമായ പ്രതിസന്ധി ലഘൂകരിക്കാം.

വ്യവസായം

വ്യവസായത്തിനായുള്ള ഒരു സാര്‍വത്രിക ലായകവും ശീതീകരണവും ക്ലീനിംഗ് ഏജന്റുമായതിനാല്‍ വ്യാവസായിക യൂണിറ്റുകളില്‍, പ്രത്യേകിച്ച് നിര്‍മ്മാണത്തില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരിക്കുന്നവര്‍ വെള്ളം വ്യാപകമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. മിക്ക വ്യാവസായിക യൂണിറ്റുകളും ഭൂഗര്‍ഭജലം വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നതിന് സ്വന്തമായി കുഴല്‍ക്കിണര്‍ ഉപയോഗിക്കുന്നു. വ്യവസായത്തിനായി ഭൂഗര്‍ഭജലത്തിന്റെ അമിത ചൂഷണം ജല പ്രതിസന്ധിക്ക് കാരണമാകുന്നു, ഇത് ഈ മേഖലയെ അടച്ചുപൂട്ടാന്‍ പ്രേരിപ്പിക്കുന്നു.

വെള്ളം ഉപയോഗിക്കുന്ന വ്യവസായങ്ങള്‍

വൈദ്യുതി, പേപ്പര്‍, പള്‍പ്പ്, തുണിത്തരങ്ങള്‍, ഓട്ടോമൊബൈല്‍ മേഖലകള്‍ എന്നിവയാണ് ഏറ്റവും കൂടുതല്‍ വെള്ളം ഉപയോഗിക്കുന്നവര്‍. വേള്‍ഡ് റിസോഴ്സസ് ഇന്‍സ്റ്റിറ്റ്യൂട്ടിന്റെ 2018 ലെ ഒരു റിപ്പോര്‍ട്ടില്‍, 2013 നും 2016 നും ഇടയില്‍ 20 വലിയ താപവൈദ്യുത നിലയങ്ങളില്‍ 14 എണ്ണവും ഒരു തവണയെങ്കിലും പ്രവര്‍ത്തനം അവസാനിപ്പിക്കേണ്ടിവന്നു. ഭൂഗര്‍ഭജലത്തില്‍ നിന്ന് മറ്റ് ജലസ്രോതസ്സുകളിലേക്ക് മാറുന്നത് വ്യവസായത്തിനും കുടിവെള്ള പ്രതിസന്ധി നേരിടുന്ന ആളുകള്‍ക്കും ഗുണം ചെയ്യും.

ഗാര്‍ഹിക പാഴാക്കലും ആ‍ര്‍ഒ പ്യൂരിഫയറുകളും

പൈപ്പു വഴി വരുന്നതിനാല്‍ ഇന്ത്യയിലെ വീടുകളില്‍ എത്തുന്ന വെള്ളത്തിന്റെ 80 ശതമാനവും പുറന്തള്ളപ്പെടുന്നു എന്നാണ് കണക്കാക്കുന്നത്. മിക്ക കേസുകളിലും, ഈ ജലം പുനരുപയോഗത്തിനായി പരിഗണിക്കുകയോ കാര്‍ഷിക ആവശ്യങ്ങള്‍ക്കായി ഉപയോഗിക്കുകയോ ചെയ്യുന്നില്ല. ഇസ്രായേല്‍, ഓസ്ട്രേലിയ തുടങ്ങിയ രാജ്യങ്ങള്‍ ഗാര്‍ഹിക മലിനജലം സംസ്‌കരിക്കുകയും പുനരുപയോഗിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. ഇസ്രായേല്‍ ഉപയോഗിച്ച വെള്ളത്തിന്റെ 100 ശതമാനം ശുദ്ധീകരിക്കുകയും 94 ശതമാനം വീടുകളിലേക്ക് പുനരുപയോഗിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു.

കുപ്പി വെള്ളം

കുടിവെള്ളം ധാരാളം നഷ്ടപ്പെടുന്ന മറ്റൊരു മേഖലയാണ് കുപ്പിവെള്ളവും മറ്റ് പാക്കേജുചെയ്ത പാനീയ വ്യവസായവും. പാക്കേജുചെയ്ത കുടിവെള്ളത്തില്‍ വ്യാപാരം നടത്തുന്നതിനായി 6,000 ലധികം ലൈസന്‍സുള്ള ബോട്ട്‌ലറുകള്‍ - ബ്യൂറോ ഓഫ് ഇന്ത്യന്‍ സ്റ്റാന്‍ഡേര്‍ഡില്‍ (ബിഐഎസ്) രജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. ഈ നമ്പറില്‍ ബ്രാന്‍ഡുചെയ്യാത്തതും രജിസ്റ്റര്‍ ചെയ്യാത്തതുമായ ബോട്ട്‌ലറുകള്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നില്ല. പാക്കേജുചെയ്ത കുടിവെള്ളം വില്‍ക്കുന്ന ഒരൊറ്റ ബോട്ട്‌ലര്‍ ഓരോ മണിക്കൂറിലും 5,000 മുതല്‍ 20,000 ലിറ്റര്‍ വരെ ഭൂഗര്‍ഭജലം വേര്‍തിരിച്ചെടുക്കുന്നു.

ബോട്ട് ലിംഗ് പ്ലാന്റ്

അക്വിഫറില്‍ നിന്ന് വേര്‍തിരിച്ചെടുത്ത ഭൂഗര്‍ഭജലത്തിന്റെ 65 ശതമാനത്തിലധികം പാക്കേജിംഗില്‍ കുടിവെള്ളമായി ഉപയോഗിക്കുന്നുവെന്ന് ഈ ബോട്ട്‌ലര്‍മാര്‍ അവകാശപ്പെടുന്നു. ഇത് ഭൂഗര്‍ഭജലം പാഴാക്കുന്നത് കുറഞ്ഞത് 35 ശതമാനമാണ്. പാക്കേജുചെയ്ത കുടിവെള്ളത്തിന്റെ വ്യാപാരം രാജ്യത്ത് പ്രതിവര്‍ഷം 15 ശതമാനത്തിലധികം വളരുകയാണ്. കുപ്പിവെള്ള വ്യവസായത്തെക്കുറിച്ചുള്ള വിവരങ്ങള്‍ നല്‍കുന്ന ഒരു വെബ്സൈറ്റായ ബോട്ടില്‍വാട്ടര്‍ഇന്‍ഡി.ഓര്‍ഗ് പ്രകാരം, ഇന്ത്യയിലെ കുപ്പിവെള്ള ഉപഭോഗം വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിലെ അഭിവൃദ്ധിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടിരിക്കുന്നു.
'പടിഞ്ഞാറന്‍ മേഖല മാര്‍ക്കറ്റിന്റെ 40 ശതമാനവും കിഴക്കന്‍ മേഖലയും വെറും 10 ആണ്. എന്നിരുന്നാലും, ബോട്ട്‌ലിംഗ് പ്ലാന്റുകള്‍ തെക്കന്‍ മേഖലയിലാണ് കേന്ദ്രീകരിച്ചിരിക്കുന്നത് - ഇന്ത്യയിലെ 3400 + ബോട്ട്‌ലിംഗ് വാട്ടര്‍ പ്ലാന്റുകളില്‍ 55 ശതമാനത്തിലധികം തെക്കന്‍ പ്രദേശങ്ങളിലാണ് ഇത് ഒരു വലിയ പ്രശ്‌നമാണ്, കാരണം ദക്ഷിണേന്ത്യ, പ്രത്യേകിച്ച് തമിഴ്‌നാട്, വലിയെ കുടിവെള്ള പ്രശ്‌നം നേരിടുന്നുണ്ടെന്ന്''വെബ്സൈറ്റ് പറയുന്നു.

മദ്രാസ് ഹൈക്കോടതി ഉത്തരവ്

തമിഴ്നാട്ടിലെ തമിരബരണി നദിയില്‍ നിന്നുള്ള വെള്ളം കൊക്കക്കോളയിലേക്കും പെപ്സികോയിലേക്കും തിരിച്ചുവിടരുതെന്ന് 2016 നവംബറില്‍ മദ്രാസ് ഹൈക്കോടതി നിര്‍ദ്ദേശിച്ചിരുന്നു. ഭൂഗര്‍ഭജല പട്ടികയിലെ കുറവും ജലസേചനത്തിനായി നദിയിലെ ജലക്ഷാമവും മൂലം ഉണ്ടായ ജല പ്രതിസന്ധിയുടെ പശ്ചാത്തലത്തിലാണ് ഉത്തരവ്. കേന്ദ്രങ്ങളിലും സംസ്ഥാനങ്ങളിലുമുള്ള സര്‍ക്കാരുകള്‍ ഇപ്പോള്‍ ജലസംരക്ഷണത്തില്‍ ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കുന്നു. ഭൂഗര്‍ഭജല ഉപയോഗത്തിനായി സംരക്ഷണ ഫീസ് നിര്‍ദ്ദേശിച്ച് 2018 ഡിസംബറില്‍ കേന്ദ്ര ഭൂഗര്‍ഭജല അതോറിറ്റി വിജ്ഞാപനം പുറപ്പെടുവിച്ചു. ഈ വര്‍ഷം ജൂണ്‍ 1 മുതല്‍ ഇത് നടപ്പാക്കേണ്ടതായിരുന്നു. ജലം ഒരു സംസ്ഥാന വിഷയമായതിനാല്‍, ജലസംരക്ഷണ ഫീസ് നടപ്പാക്കുന്നത് സംസ്ഥാന സര്‍ക്കാരുകള്‍ക്കാണ്.

ശീതളപാനീയങ്ങളും

ഭൂഗര്‍ഭജലം അതിവേഗം കുറയുന്നതിനുള്ള മറ്റൊരു മേഖലയാണ് ശീതളപാനീയ നിര്‍മ്മാതാക്കള്‍. ഇവരും ഭൂഗര്‍ഭജലം അമിതമായി ഉപയോഗിക്കുന്നത്. ഇക്കാര്യത്തില്‍ രണ്ട് കേസുകള്‍ ഉദ്ധരിക്കാം. കേരളത്തിലെ കാഞ്ചിക്കോഡിലെ ബോട്ട്‌ലിംഗ് പ്ലാന്റിലെ പ്രവര്‍ത്തനം അവസാനിപ്പിക്കാന്‍ പെപ്‌സികോയെ നിര്‍ബന്ധിതനാക്കി. പൗരാവകാശ പ്രവര്‍ത്തകരുടെയും രാഷ്ട്രീയക്കാരുടെയും പ്രതിഷേധത്തിനിടയാക്കിയ കേരളത്തില്‍ കുടിവെള്ള പ്രതിസന്ധി നേരിടുന്ന ഒരു സമയത്ത് പെപ്‌സികോ പ്ലാന്റിനായി എല്ലാ ദിവസവും 6 ലക്ഷം ലിറ്റര്‍ ഭൂഗര്‍ഭജലം പുറത്തെടുക്കുകയായിരുന്നു. 2017 ജനുവരിയില്‍ കേരളം വ്യവസായങ്ങള്‍ക്ക് ജല ഉപയോഗം 75 ശതമാനം കുറയ്ക്കാന്‍ നിര്‍ദേശം നല്‍കിയിരുന്നു.

English summary

Who is gulping India's drinking water